Justice for Sanda

Lieve B

Vandaag vertel ik je wat meer over Sanda Dia. Ik weet niet of de naam je nog veel zal zeggen tegen dat je dit leest. Waarschijnlijk hebben wij het al over hem gehad met jou, misschien is dit de eerste keer dat je zijn naam hoort, misschien is het toch geen naam geworden die in de doofpot terecht komt maar wordt er nog aan hem gedacht na al die jaren. De tijd zal dit uitwijzen.

Sanda wou in een studentenclub gaan, de Reuzegommers, een elite studentenclub waar over het algemeen gegoede kinderen in zitten van ouders met veel geld. Het was een ambitieuze jongen en hij wou op die manier vermoedelijk zijn netwerk uitbreiden. Wist hij maar hoe het zou eindigen, hij zou zijn rug gedraaid hebben, deze ‘kans tot netwerken’ hebben laten liggen.

Voor je in een studentenclub gaat, is het gebruikelijk dat je wordt gedoopt. Naar mijn mening is dat hoe dan ook iets dat verouderd is en niet meer van deze tijd. Het is een ritueel waarbij de oudere leden in de studentenclub de nieuwe leden vertellen wat ze moeten doen, meestal gepaard met vernederende handelingen. Veel drinken, kruipen op handen en knieën, dingen eten die niet te eten zijn. Mijn mening, lieve B, is dat er niemand deze macht over jou heeft. Dat je voor niemand jezelf zo onderdanig moet opstellen, geen enkele persoon heeft het recht om zich zo boven jou te zetten. Ik hoop dat deze praktijken volledig verleden tijd zijn over 18 jaar, en anders dat je er kritisch tegenover durft staan, en er met ons over in gesprek gaat.

Hij stierf na een heel aantal van deze vernederende handelingen. Moesten we die opsommen zonder de context van een doop, zouden we het gewoon martelpraktijken noemen. Het gaat onder andere over plassen op hem, in een put smijten, overdadig veel visolie laten drinken, zorgen dat hij geen water kan drinken voor een lange tijd, dat in combinatie met zeer veel alcohol.

Niemand van de Reuzegommers heeft op tijd de hulpdiensten verwittigd. Integendeel, er werd zodra ze doorhadden dat er iets niet klopte, snel overgegaan op mama en papa inschakelen om toch hun daden te verdoezelen. B, moest je ooit iets fouts doen, dan hoop ik dat we je hebben opgevoed tot een persoon die verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar daden. Dat je ons belt zodat we je kunnen helpen om die fout te herstellen, en niet om die te verbloemen en een handje boven je hoofd te houden. Zoals ik al in mijn eerdere brieven zei: we zijn er niet om jou onder een glazen stolp te houden.

Sanda Dia was een jongen van kleur, net als jij een kind van kleur zal zijn. Hoe verregaand de doop bij hem ging, wordt ook gelinkt met zijn kleur. Niet door de Reuzegommers, uiteraard, maar wel door iedereen die begrijpt dat racisme een invloed heeft op hoe mensen behandeld worden.

Wat er volgde was een heel proces waarin de Reuzegommers verder konden genieten van dat handje boven het hoofd. De daders hebben amper impact gehad op hun levens, ook al hebben ze een dood op hun geweten. Hun straf was om te wenen. Sanda’s toekomst is hem ontnomen, zijn familie en vrienden zijn hem kwijt, en het enige wat volgt is een werkstraf en schadevergoeding. De meeste Reuzegommers zullen zonder problemen advocaat of burgerlijk ingenieur kunnen worden, hebben een gewaarborgde toekomst. Hun leven wordt als waardig gezien, iets dat beschermd moet worden en waar zeker niet te veel aan geraakt mag worden, terwijl Sanda’s leven blijkbaar niet meer waard is dan een werkstraf en wat geld.

Zoveel jaar later is het nog steeds controversieel. Een influencer die de namen van de Reuzegommers naar buiten heeft gebracht, heeft een zwaardere straf gehad dan de Reuzegommers zelf. Het systeem maakt op dit moment dat mensen zich genoodzaakt voelen om rechtvaardigheid op een andere manier te zoeken, en dat is wat hier is gebeurd. Het was niet aan hem om de identiteit naar buiten te brengen, en ook niet om tot haat op te roepen, maar ons systeem nu zorgt dat er weinig alternatieven zijn. Boosheid en onrechtvaardigheid zoekt zijn weg naar buiten en heeft een plaats nodig, zeker als die plaats er niet is in het systeem zelf.

Het is absurd, B, hoe dit allemaal is gelopen. Ik voel mijn moederhart elke keer weer wanneer er iets verschuift in dit proces, zelfs al voor jij in mijn buik zat. Ik voel hoeveel pijn het doet om zo geconfronteerd te worden met onrecht bij je eigen kind, en er zo machteloos in te staan.

Ik voel de pijn van zijn vader. Hij brengt zijn verhaal naar buiten met een boek, ‘ze hebben mijn zoon vermoord’. Met een waardigheid, niet met haat. Ik weet niet of ik diezelfde waardigheid zou kunnen vasthouden wanneer mijn dierbaarste bezit ontnomen is.

Lieve B, ik hoop dat het systeem verandert. Politiek, justitie, alle instituten waar we mee in aanraking komen. Dat er dingen vooruit gaan en het systeem werkt voor alle mensen, niet enkel voor witte mensen met geld. Dat we over enkele jaren niet meer rond tafel moeten zitten met jou om uit te leggen dat sommige dingen anders zullen zijn voor jou, omdat je van kleur bent. Ik hoop het oprecht. Maar de vooruitgang gaat traag, en we moeten voor elke stap vooruit ontzettend hard vechten.

We zullen in ieder geval mee strijden ervoor, lieve B. Want jij bent dat waard. Alle kinderen van kleur zijn dat waard.

Liefs

Je mama